De Intercommunale Vereniging voor Crematoriumbeheer binnen de provincie Antwerpen (IVCA) plant een crematorium in Maria-ter-Heide, het derde in de provincie. We hadden een gesprek met algemeen directeur van het IVCA, René Somers, en zijn opvolger vanaf maart, Tom Wustenberghs.

"Als je weet dat maar liefst 63% van alle overledenen wordt gecremeerd, dan ken je de grote nood die er is aan een extra crematorium. Na Wilrijk en Turnhout zochten we naar een derde locatie. We keken daarbij vooral naar de noordrand van Antwerpen en meer bepaald naar Brasschaat als mogelijke locatie", zegt René.

Waarom is Brasschaat zo ideaal als locatie? Welke voorwaarden werden gevolgd?
"Bij het kiezen van de meest geschikte locatie hebben we rekening gehouden met vier criteria: nabijheid, mobiliteit, spreiding en bereikbaarheid. In de eerste plaats is het logisch dat mensen de uitvaartplechtigheid van het overleden familielid graag zo dicht mogelijk in de buurt organiseren. Hetzelfde geldt ook voor de nabijheid van het crematorium. Mensen moeten in alle vrijheid kunnen kiezen voor ofwel een klassieke begrafenis, dan wel voor een crematie. We merken uit ervaring dat de afstand die keuze mee beïnvloedt en dat de afstand naar Antwerpen of Turnhout soms een hinderpaal vormt", aldus Tom.

"Als je vervolgens naar de kaart van de provincie kijkt, dan stellen we vast dat de crematoria van Antwerpen en Turnhout niet de volledige provincie dekken. Door een nieuw crematorium te bouwen in Brasschaat ontstaat er een betere spreiding over de provincie en zal er een betere dienstverlening kunnen groeien voor de bewoners uit de noordelijke gemeenten. Met de mobiliteitsproblemen, die we vandaag kennen, is het ook niet altijd evident om op tijd in Antwerpen of Turnhout te geraken om een crematie of plechtigheid bij te wonen. We zien dat hoe langer hoe meer mensen die in België wonen, worden gecremeerd in Nederland omdat de crematoria net over de grens soms vlotter te bereiken zijn. Ook daarom is er zeker behoefte aan een crematorium in het noorden van Antwerpen", bevestigt René.

"Als je bovendien rekening houdt met de vlotte bereikbaarheid van en de invalswegen naar Kamp Noord dan was voor ons deze locatie optimaal. We hebben ook de mogelijkheden in andere gemeenten verkend, bijvoorbeeld Kapellen en Schilde. Maar deze gemeenten zijn minder centraal gelegen en beschikken niet over dezelfde vlotte verbindingsmogelijkheden. Tot slot ging de voorkeur uiteraard uit naar een gemeente die vennoot is van de IVCA", besluit Tom.

Toekomstplannen
Helemaal achteraan de Bondgenotenlei zou het crematorium komen. Daarvoor moet het huidige ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) van dit gebied aangepast worden, nu staat dit nog ingetekend op het gewestplan als militair gebied. In dit aangepast RUP zal veel aandacht gaan naar de groene omgeving die behouden moet blijven. Het militaire domein wordt omgezet in een blauwe zone, dit wil zeggen een zone voor openbaar nut (waaronder crematoria vallen) of een zone voor sociale economie. Het RUP zou tegen begin 2012 af moeten zijn. Er is ook al opdracht gegeven voor de opmaak van een milieu effectenrapport (mer).

Brasschaat zal door middel van onteigening de gronden en gebouwen in Kamp Noord voor een totale oppervlakte van 95385,28m2 verwerven. IVCA koopt op haar beurt 33320,50m2 oppervlakte op deze site. De gemeente behoudt een aangrenzende zone van 7613,50m2 die bestemd is voor toerisme Vlaanderen en de vzw Noorderkempen die actief gericht is naar de sociale economie.

IVCA zal de bestaande gebouwen afbreken en op de site een hedendaags crematorium bouwen dat volledig voldoet aan de strengste milieunormen en aan het decreet op begraafplaatsen en lijkbezorging. Aan het crematorium wordt daarom ook een urneveld en/of - bos, strooiweide en columbarium voorzien.

Maar vooraleer het crematorium er staat, is er nog een lange weg af te leggen. Zo moet er bijvoorbeeld ook nog een openbaar onderzoek gehouden worden. Op die manier kan iedereen zijn visie en eventuele bezwaarschriften indienen. Dit openbaar onderzoek wordt tijdig bekendgemaakt via www.brasschaat.be en openbare aanplakking.

Wat met de gezondheid
Een crematorium is, in tegenstelling tot wat men soms denkt, niet schadelijk voor de gezondheid. Crematoria voldoen aan de strenge milieuwetgeving die de hogere overheid oplegt. De dioxine-uitlaatgassen en andere stoffen veroorzaakt door crematie worden door middel van metingen grondig bestudeert. Een crematie wordt verplicht uitgevoerd in een gesloten geheel. De dampen die vrijkomen worden sterk gezuiverd door verschillende filterinstallaties. De overblijvende gassen worden via de schouw naar buiten geleid. Men kan de uitlaatgassen van 1000 crematies vergelijken met die van 50 personenwagens die 30.000km per jaar rijden of 2 vrachtwagen die 100.000km per jaar rijden. Het crematorium van Brasschaat wordt met de beste technieken uitgerust zodat er aan de strengste normen wordt voldaan.

Streepje cultuur
Het is de bedoeling dat in dit crematorium ook ruimte is voor enige culturele omkadering. Het zou dus best mogelijk zijn dat er in de toekomst tentoonstellingen en klassieke concerten georganiseerd worden, zoals men ook nu al doet in het crematorium van Wilrijk.

Ontsluiting van de wijk
Er wordt ook veel belang gehecht aan de ontsluiting van de wijk. Men zal het crematorium kunnen bereiken langs zowel de Ploegsebaan als langs de Essensteenweg. Daarvoor wordt een ontsluiting voorzien tussen de Bondgenotenlei en de Onafhankelijkheidslei. Er wordt aan het crematorium een ruime parking voor bezoekers ingeplant.

IVCA heeft het crematorium reeds een toelichting gegeven op de wijkvergadering van Maria-ter-Heide.